Niewielka Kaplica Cichej Nocy (Stille-Nacht-Kapelle) zimą tonie w głębokim, skrzącym śniegu. Zbudowano ją w miejscu, w którym wzruszająca kolęda „Cicha noc” została wykonana po raz pierwszy.
Kaplica Cichej Nocy położona jest w miejscowości Oberndorf bei Salzburg, w Austrii, w kraju związkowym Salzburg. Do Austrii warto pojechać na narty i spróbować pysznej lokalnej kuchni.
Podczas mszy bożonarodzeniowej 24 grudnia 1818 roku w małym alpejskim kościółku w Oberndorfie pod Salzburgiem było przejmująco zimno. Wielu wiernych przybywało na pasterkę z odległych miejscowości, a górskie drogi i leśne przecinki przysypane były kopnym śniegiem. Ale przecież trzeba było pokłonić się Narodzonemu. Więc całe rodziny szły, opierając się wiatrowi i otulając przed mrozem, bo już w oddali pełgały ciepłe światełka w oknach kościoła św. Mikołaja.
W tym samym czasie na plebanii wikariusz Joseph Mohr i nauczyciel z pobliskiego Arnsdorfu, Franz Xaver Gruber, który dorabiał w Oberndorfie jako organista, pospiesznie kończyli ostatnie próby muzyczne. Los chciał, że tego dnia organy kościoła św. Mikołaja zepsuły się. Podczas obiadu wigilijnego Mohr poprosił więc Grubera o skomponowanie melodii do swojego, napisanego w 1816 roku wiersza, żeby mogli razem zaśpiewać go dla wiernych. Rękopis bardzo spodobał się organiście, który wieczorem przyniósł na plebanię przygotowaną na prośbę księdza prostą, odręcznie napisaną kompozycję. Podczas Pasterki przyjaciele po raz pierwszy wykonali nową kolędę „Cicha Noc”, śpiewając na dwa głosy przy akompaniamencie gitary, na której grał Mohr. Piosenka tak spodobała się wiernym, że wywołała entuzjastyczne oklaski.
Wkrótce potem organmistrz Carl Mauracher z miejscowości Fügen w dolinie Zillertal otrzymał zlecenie naprawy organów w kościele św. Mikołaja w Oberndorfie. Podczas prac rzemieślnik usłyszał kolędę „Cicha noc” i poprosił o zapis słów i muzyki, by wykonać ją w swoich rodzinnych stronach. Cicha noc podoba się także w Zillertal do tego stopnia, że miejscowa, uzdolniona muzycznie rodzina Reinerów, wykonuje ją wśród pieśni ludowych na dworze Hrabiego Dönhoff, który właśnie gości w swoim zamku cesarza Austrii Franciszka I i cara Rosji Aleksandra I. Car jest tak zachwycony występem, że zaprasza śpiewaków na swój dwór w St. Petersburgu.
Wkrótce muzycy prezentują tyrolskie melodie ludowe, a wśród nich „Cichą noc”, na koncertach w różnych miejscach Europy. Kolęda robi piorunujące wrażenie na królu pruskim, Fryderyku Wilhelmie IV, który pragnie zdobyć oryginalne nuty dla swojej kapeli dworskiej i w tym celu prosi Archiopactwo św. Piotra w Salzburgu o udostępnienie odpisu. Nadworni kompozytorzy królewscy pytają zakonników czy twórcą kolędy jest Johann Michael Haydn, uważają bowiem, że tylko wybitny twórca może być autorem tak doskonałej kompozycji. Przypadek chce, że w klasztorze przebywa akurat syn Franza Xavera Grubera, dzięki czemu autorstwo zostaje wyjaśnione z pierwszej ręki. Franz Xaver Gruber spisuje po tym wydarzeniu prawdziwe okoliczności powstania kolędy „Authentische Veranlassung“.
Obecnie, dwieście lat po pierwszym wykonaniu „Cichej nocy” w Oberndorfie, uchodzi ona za jedną z najbardziej znanych i najczęściej śpiewanych kolęd na świecie. Jest wykonywana i interpretowana przez największe gwiazdy. W okresie Bożego Narodzenia śpiewają ją blisko dwa miliardy ludzi na wszystkich kontynentach w ponad 330 językach i dialektach.
Kościół św. Mikołaja, w którym wykonano ją po raz pierwszy, został zburzony na przełomie wieków. Był w zasadzie nowy, konsekrowany w 1798 roku, ale ze względu na szkody, jakie wyrządziły częste powodzie, został zamknięty już w 1852 roku. Po dwóch takich powodziach w 1897 i 1899 roku zniszczonej budowli nie dało się już uratować. W 1906 roku rozpoczęto jej rozbiórkę. Na jego miejscu stoi dziś Kaplica Pamięci Cichej Nocy.
Wzniesiono ją w latach 1930 – 1936, uroczysta konsekracja miała miejsce latem 1937 roku. Urządzając ją, wykorzystano wyposażenie rozebranego kościoła św. Mikołaja, patrona flisaków. Wielu wiernych jest zdziwionych, że miejsce powstania „wigilijnego hitu wszech czasów” upamiętnia tak skromny budynek, jakim jest Kaplica Cichej Nocy. Jednak kiedy stają przed pomnikiem księdza Mohra i organisty Grubera, rozumieją, że właśnie prostota i całe serce włożone w chwalenie Boga, jest największą siłą zarówno tej kolędy jak i tego miejsca. Co roku, 24 grudnia, kiedy tylko zapadnie zmierzch, pod pomnikiem przyjaciół, księdza J. Mohra i organisty F.X. Grubera odbywają się uroczystości upamiętniające ten mroźny wigilijny wieczór sprzed ponad 200 lat, kiedy po raz pierwszy zabrzmiało „Cicha Noc, Święta Noc, pokój niesie ludziom wszem”.
fot: Austria-info
mój tekst o Kaplicy Cichej Nocy został opublikowany w świątecznym numerze miesięcznika Ludzie i Wiara
