2. Katedra
Żeby wstąpić na wzgórze katedralne trzeba z ulicy Sienkiewicza skręcić w ulicę Małą i podejść kilkadziesiąt metrów. Nad okolicą góruje dość korpulentna wieża dzwonnicy i XVII-wieczna Bazylika Katedralna, zgodnie z najlepszymi średniowiecznymi tradycjami, pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. A obok, zamiast plebanii, stoi ogromna, przypominająca Wersal, rezydencja biskupów krakowskich – najlepiej zachowany wczesnobarokowy pałac w Polsce, od 1971 roku goszczący w swoich szacownych murach Muzeum Narodowe w Kielcach.
Katedra i kielecki pałac są historycznie związane z biskupami krakowskimi. Osobną kielecką diecezję powołali do życia dopiero Austriacy na początku XIX wieku. Ale to nie znaczy, że Kielce były wcześniej mało znaczącą „filią” Wawelu. To tutejszy dominikanin, Wincenty z Kielc (czasem zwany Wincentym z Kielczy) ułożył pieśń Gaude Mater Polonia. Po raz pierwszy wykonana w 1254 roku, na kanonizację Św. Stanisława, stała się pieśnią hymniczną i była śpiewana przez polskie rycerstwo po zwycięskich bitwach. Dopiero 150 lat później częściowo wyparła ją Bogurodzica – ulubiona pieśń Jagiełły. Gaude Mater śpiewa się do dziś na inauguracji roku akademickiego na polskich uniwersytetach (najczęściej razem z Gaudeamus Igitur).
Oczywiście już w tamtych czasach (od 1171 roku) na wzgórzu katedralnym stała świątynia – rzecz jasna w stylu romańskim. Nie zachowała się, bo spalili ją najpierw barbarzyńcy z Mazowsza (najprawdopodobniej Konrad Mazowiecki – ten sam, który wsławił się „świetnym” pomysłem sprowadzenia na swoje ziemie Zakonu Krzyżaków), a potem Tatarzy. Budynki ówczesnej kolegiaty odbudowywano, za każdym razem coraz bardziej okazale. Od XVII wieku rośnie kult obrazu Matki Boskiej Łaskawej, patronki Kielc. Obraz ten znajdziemy w kaplicy po południowej stronie od nawy głównej.
Po lewej stronie od wejścia do kościoła warto zwrócić uwagę na postać Matki Bożej z dzieciątkiem, wykonaną z wielkiego samorodka ołowiu (galeny) odnalezionego w 1646 roku na pobliskim wzgórzu – Karczówce. Polichromia nawy głównej to dzieło grupy malarzy krakowskich, którzy na przełomie XIX i XX wieku pracowali w Kielcach, m.in. Stefana Matejki (bratanka słynnego Jana), Kaspra Żelechowskiego i Leonarda Strojnowskiego. Okazały ołtarz główny to dzieło rzeźbiarza Antoniego Frączkiewicza z 1728 roku, a umieszczony w centralnej części obraz przedstawiający Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny namalował wykształcony w Rzymie krakowski malarz – Szymon Czechowicz. Przy murze bazyliki katedralnej jest symboliczny grób zmarłego w Kielcach bohatera narodowego z czasów Insurekcji Kościuszkowskiej – kosyniera Bartosza Głowackiego.
Czytaj dalej na następnej stronie…
